Objawy spektrum autyzmu są różnorodne, do typowych należy opóźniony rozwój mowy lub brak mowy, występowanie echolalii. U osób ze spektrum występują trudności w zakresie kontaktu wzrokowego, utrzymania wspólnego pola uwagi, wykorzystywania mowy do procesu komunikowania się z otoczeniem, brak przejawiania intencji komunikacyjnej. Część osób ze spektrum autyzmu nie rozumie komunikatów niewerbalnych, nie potrafi odczytywać metafor, mowa rozumiana jest w sposób dosłowny. Trudności występują w zakresie rozróżniania emocji oraz braku umiejętności odczytywania przekazów z mimiki twarzy. Zaburzenia obserwowane są również w obszarze nawiązywania kontaktów społecznych. Osoby ze spektrum autyzmu często prezentują sztywność zachowań i nie tolerują zmian. Zdarza się, że występują zaburzenia integracji sensorycznej, pojawiają się zachowania autostymulacyjne.
Przyczyny autyzmu nie są w pełni poznane, natomiast nie ulega wątpliwości, że duże znaczenie mają predyspozycje genetyczne. Jednocześnie obecność w genotypie mutacji genów charakterystycznych dla autyzmu nie oznacza, że cechy autystyczne na pewno się rozwiną. Prawdopodobnie wystąpieniu autystycznych wzorców zachowań sprzyjają również czynniki środowiskowe, takie jak problemy metaboliczne, okołoporodowe uszkodzenia układu nerwowego lub wysoki wiek rodziców.
Jak zatem pomóc uczniowi ze spektrum autyzmu w szkole?
Pomocne działania to nie wprowadzanie zbyt częstych zmian w planie lekcji, wcześniejsze uprzedzanie o zastępstwach i odwołanych zajęciach. Ustalenie stałych zasad panujących w szkole oraz egzekwowanie ich. W możliwie dostępny sposób zminimalizowanie dystraktorów napływających z otoczenia, które mogą wpływać rozpraszająco. Bazowanie na wzmocnieniach, systemie motywacyjnym. Zastosowanie zasady stopniowania trudności, przedstawianie materiału w sposób graficzny. Stosowanie prostych, jasnych komunikatów, wyodrębnienie najważniejszych treści. Przekierowanie uwagi w sytuacjach trudnych. Wykorzystywanie analogii. Nauka emocji oraz rozumienia zachowań społecznych.
Pamiętajmy, że autyzm nie jest chorobą, więc jego leczenie nie jest możliwe. Osoby autystyczne można jednak wspierać i ułatwiać im funkcjonowanie w społeczeństwie.
